فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 7، شماره 3، پاییز 93 ، شماره پی در پی 25

شگردهای مناقب سرایی و اشعارِ آیینیِ فارسیِ غالب دهلوی

صفحه (0 - 0)
علی محمد موذنی ، بهاره فضلی درزی
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
میرزا اسدالله غالب دهلوی(1212-1285 ه.ق-1797 -1869م) شاعر شیعی شبه قاره، منقبتگوی اهل بیت از شعرای دورۀ بازگشت است که خود را طراح مناقب عاشقانه معرفی میکند. هدف این مقاله نمایاندن شگردهای پردازش مضامین شیعی این شاعراست و به این ترتیب جایگاه وی در این گونۀ کمتر پرداختۀ ادبی بویژه در آن سوی مرزها نمایانده و از خلال آن، سیر اشعار آیینی شبه قاره ، با توجه به چالشهای فکری - مذهبی عصر شاعر نشان داده خواهد شد.وی در بیشتر قالبهای شعری به مدح معصوم پرداخته؛ تمایز اصلی اشعار آیینی وی با شعرای دیگر در شیوۀ ارائۀ آنست. .وی در هر قالبی با الگوی خاصی شعر سروده، در تشبیب قصاید منقبتی دست به تفننهایی زده و با ایجاد فضای داستانی آن را از یکنواختی قصاید سنتی در آورده است. همچنین گرایش به تفاخر و شِکوِه در این نوع قصاید، بیش از قصاید دیگر است. در مثنویها به محاجه، در غزل و ترکیب بند به اشعار قلندرانۀ مذهبی گرایش نشان داده است، در قطعه به شعر سلام، نوع خاصی از شعر مذهبی که در ایران رواج نداشته، پرداخته است. بطور کلی توجه به منقبت و نعت معصومین(ع)، توسل و استمداد از ایشان، تولی، بحث و جدلهای شرعی برای رفع شبهات دینی، اباحه and not;گری و ترک ادب حدود شرعی در اشعار مذهبیش نمود بارزی دارد.

کلمات کلیدی
غالب دهلوی , مناقب اهل بیت , سبک شناسی اشعار آیینی , شعرِ شیعیِ فارسی در شبه قاره , شعر سلام